‘Ik heb geen zin om over mijn moeder te praten’
‘Dat hoeft ook niet’
‘Wist je dat ze’ ze maakt haar zin niet af. Een rozige gloed verschijnt op haar wangen. Ze kijkt naar de grond. Haar nek wordt langzaam rood.
Schaamte is een emotionele reactie op angst voor afwijzing, waarbij het individu de groepsnorm op zichzelf toepast.
Wie bepaalt de groepsnorm?
Maar wat als de groepsnorm niet reëel is en de groep dat zelf nog niet weet? Elaine, die tegenover me zit, is een meisje van bijna zestien. Haar moeder verliet het gezin toen zij twaalf jaar was. Een psychose in combinatie met drugsgebruik was de oorzaak dat haar moeder, Suzan, op een dag de keuze maakte, dat weggaan beter was dan blijven. Drie weken geleden stierf ze aan een overdosis. Klasgenoten hebben een reden om haar te pesten. Elaine voldoet niet aan hun norm. Tenminste haar moeder niet. Want die is gek. Leraren weten niet zo goed hoe ze hiermee om moeten gaan en verwijzen haar naar een coach of psycholoog.
Mededogen en compassie
Je kunt over deze situatie een uitgesproken mening hebben. Je kunt het gedrag van moeder afkeuren. Of misschien heb je medelijden met Elaine. Misschien ben je nieuwsgierig naar haar vader. Maar ben je ook in staat om neutraal hiernaar te kijken. Met mededogen en compassie? Haar zielig vinden helpt namelijk ook niet want eigenlijk is dat ook een manier van uitstoten. En wij mensen willen juist zo graag ergens bij horen.
Bewustwording
Is het misschien tijd om bewust te worden dat verslaafden, criminelen en psychisch gestoorde mensen ook kinderen hebben. Uit onderzoek van Jellinek (2015) blijkt dat er bijna twee miljoen Nederlanders verslaafd zijn aan drugs, alcohol, tabak, gokken of medicatie. Op volksgezondheidenzorg.info kun je lezen dat tussen 4,4 en 13,5 % van de volwassen bevolking lijdt aan persoonlijkheidsproblematiek. We telden in 2016 dertigduizend geregistreerde daklozen en op jaarbasis stroomden er toen ruim 40.000 mensen de gevangenis in. Kinderen van deze kwetsbare groepen zijn niet verantwoordelijk voor het gedrag van hun ouders. Ze verdienen gelijke kansen en we mogen hen niet uitsluiten.
Leg jij dat alsjeblieft uit aan jouw kinderen. Naar jou luisteren ze wel.
Namen die ik gebruik in deze blog zijn gefingeerd. En de situatie dusdanig aangepast dat personen niet te herleiden zijn.